Het is een traditie, elk jaar in mei wordt de Annie MG Schmidt-lezing gehouden. Een lezing, gehouden door een schrijver of illustrator van kinderboeken, die het debat rond de jeugdliteratuur moet stimuleren.
Dit jaar werd de lezing voor de zestiende keer gehouden, door de Vlaamse Els Beerten. Zij heeft ons verteld hoe zij schrijfster is geworden, en wat ze ermee wil bereiken.
illustratie Mies van Hout
Op dit moment is er door het hele gebouw van de Centrale OBA een prachtige tentoonstelling te zien over 41 jaar Poezenkrant (t/m 31 maart). Dat dit met 41 jaar zo uitgebreid gevierd wordt in plaats van met, wat je zou verwachten, 40 jaar, is kenmerkend voor het fenomeen dat de Poezenkrant is.
Onlangs was ik op een symposium over Klassieke kinderboeken. De Jan Campertstichting had vijf boeken uitgekozen uit de periode 1950-1990 die zij als klassiek bestempelden.Het waren De eikelvreters – Els Pelgrom, De kleine kapitein – Paul Biegel, De brief voor de koning – Tonke Dragt, Krassen in het tafelblad – Guus Kuijer en Jip en Janneke – Annie MG Schmidt.
Natuurlijk was dit een keus en er zijn zeker meer klassiekers. Op het symposium werden er al suggesties gedaan: Minoes in plaats van Jip en Janneke, Kleine Sofie en Lange Wapper in plaats van de Eikelvreters. Toch zijn de meeste boeken uit dit lijstje wel boeken die de gemiddelde kinderboeklezer nog steeds kent.
Het is alweer een jaar geleden dat ik begon met bloggen over jeugdliteratuur op de OBA-site. Dat is reden voor een klein feestje. Ik heb de smaak van het schrijven over kinderboeken zo te pakken gekregen dat ik dat nu ook doe op mijn eigen site: www.boekielezen.nl.
Feest dus! En is het toeval of niet? De Kinderboekenweek heeft deze keer als thema Feest! De Kinderboekenweek houdt het al heel wat langer vol dan ik: dit jaar is het de zestigste keer.
Ikzelf maakte de Kinderboekenweek mee vanaf de jaren ’70, al was dat toen nog lang niet zo’n uitgebreid feest als tegenwoordig. Sinds die tijd heb ik bijna alle geschenkboekjes verzameld, en mijn favorieten van vroeger zijn: Het verdwenen plakboek van Het Schrijverscollectief, en een boek over gezichtsbedrog: Je weet niet wat je ziet van Mies Bouhuys.
Ik denk dat met Het verdwenen plakboek mijn grote liefde voor plakboeken, foto-albums en dagboeken is ontstaan, ik heb dat boek zo vaak gelezen! 
(Klik hier voor een overzicht van alle kinderboekenweekgeschenken)
Het geschenk van dit jaar zal ook een feest zijn, want geschreven door Harm de Jonge, een van mijn favoriete schrijvers. En het kan niet op, want het prentenboekje (voor maar 6,95) is dit jaar van Marit Tornqvist!
Natuurlijk wordt er in de OBA volop aandacht besteed aan dit feestelijke jubileum, op zondag 12 oktober is het groot feest op de jeugdetage van de Centrale Bibliotheek. Voor de overige activiteiten, zie de agenda.
Lezen op zich is al een feest, maar er blijken ook erg veel boeken over feest te zijn geschreven. Een van de leukste boeken over een feest (bruiloft), vind ik Evi, Nick en ik van Anna Woltz. Maar er zijn natuurlijk veel meer feestelijke boeken te vinden, zoek in de catalogus maar eens op verjaardag, of feest of Sint of Kerst of Pasen enzovoort, enzovoort.
Dan wil ik besluiten met een boek waar ik gemengde gevoelens bij heb, dat is namelijk het net verschenen Aadje Piraatje viert feest, een boek van Marjet Huiberts en Sieb Posthuma. Door het overlijden van Sieb Posthuma is dit zijn laatste boek, en dat geeft het feest van Aadje Piraatje een donker randje.
Deze bijdragen verscheen eerder op www.oba.nl
Het is Kinderboekenweek en het thema is Feest! De Kinderboekenweek is vooral op de wat oudere kinderen gericht, maar het is natuurlijk ook feest voor de kleintjes! Want je kan nooit te vroeg beginnen met voorlezen.
“En dit is de mevrouw die onze boekenkist samengesteld heeft.” Zo werd ik geïntroduceerd in groep 5 op El Kadisia, toen ik kwam kijken naar Schoolschrijver Selma Noort in actie. En wat ik niet verwacht had waren de reacties: “Wow, zij heeft die boeken bij elkaar gezocht!” De prestatie werd erg gewaardeerd. Dat is eer van je werk!
De Schoolschrijver, wat is dat? Dit is een kinderboekenschrijver, die een half schooljaar wekelijks op een school aanwezig is. Doel is kinderen plezier bijbrengen in het lezen, waardoor ze meer gaan lezen en beter in taal worden. De Schoolschrijver begon in 2010 met een school en een schrijver: Lydia Rood. Inmiddels zijn er 13 schrijvers op 15 scholen actief dit schooljaar. Deze scholen bevinden zich allemaal in Amsterdam, maar het is de bedoeling om De Schoolschrijver landelijk te maken.
De Schoolschrijver komt elke week in zijn of haar vaste klassen, meestal twee of drie groepen, en verder krijgt elke groep van de school eenmalig bezoek van de Schoolschrijver. Ook verzorgt de Schoolschrijver een bijeenkomst voor ouders, en een studiedag voor de leerkrachten. Na de gewone lessen worden er per groep een aantal leerlingen geselecteerd die in de talentenklas komen, een groep waar verder mee wordt gewerkt. Deze kinderen worden uitgekozen op hun talent of enthousiasme. Elke Schoolschrijver kleurt de lessen met zijn persoonlijke voorkeur, zoals dichten, toneelspelen etc.
Ik was dus beland op de Amsterdamse Islamitische school El Kadisia, waar kinderboekenschrijfster Selma Noort Schoolschrijver is. Dat was al te zien bij de ingang, waar een groot prikbord hing met daarop allemaal briefjes met vragen en berichtjes voor Selma.
Eenmaal achterin groep 5 gezeten begon het feest. Ik merkte dat ik voortdurend met een lach op mijn gezicht zat, het was zo leuk en positief. Selma begon met het teruggeven van het gemaakte huiswerk (elke leerling krijgt een Schoolschrijvermap waar de opdrachten in worden bewaard). Selma had als beloning op elke map een prachtige sticker geplakt, die met veel voldoening in ontvangst werd genomen. (“Juf, waarom heb ik zo’n grote sticker?” – glunder glunder.)
Daarna werd er voorgelezen. Tijdens het voorlezen waren er woorden waarbij Selma een teken aan de juf gaf, die het woord dan opschreef. Na het lezen ging Selma deze woorden met de klas bespreken. Dat klinkt heel saai, maar dat was het niet! Want de woorden werden uitgebeeld, zo werd er gedreind, geschaterd, gestuiterd, en uiteen geweken. Deze woorden herhaalt Selma steeds, zodat ze er goed inzitten bij de kinderen, en er komen steeds meer woorden bij!
Omdat de kinderen een beetje druk waren leek het Schoolschrijver Selma een goed idee om een lied te zingen, en dat werd een hilarisch lied, op een punt strategisch aangepast door Selma. Kijk hier naar de tekst van het liedje, en ontdek welk couplet Selma aangepast zou kunnen hebben. De kinderen zongen enthousiast mee en wilden nog een keer! En Schoolschrijver Selma zong zich buiten adem.
Dit klinkt allemaal leuk en gezellig, maar heeft dit ook effect? De Stichting Lezen heeft het effect van het project De Schoolschrijver laten onderzoeken, en hieruit is gebleken dat de aanwezigheid van een schoolschrijver leidt tot de volgende resultaten:
Ik zou zeggen: dat is pas eer van je werk! Wie meer wil weten van De Schoolschrijver, kan hier kijken: www.deschoolschrijver.nl.
Dit blog verscheen eerder op www.oba.nl
De boeken die nu over het onderwerp geschreven worden, zijn wat luchtiger, en naast het feit dat ze een waarschuwing zijn voor drugs, zijn ze overgoten met een spannend sausje. Zoals (ff) out van Theo Hoogstraten, of Party Girl van Brigitte Blobel. Er is zelfs luchtig geschreven over een verslaafde vader (maar wel erg mooi) in Polleke van Guus Kuijer.
Hoewel de boeken uit mijn jeugd misschien wat afschrikwekkender waren, is het de vraag of ze beter zijn dan de boeken die later verschenen. Al is Afblijven van Carry Slee geen literair hoogstandje, toch weet de musical één van de moeilijkste dingen in het leven van pubers te raken: durf jezelf te zijn. Daar heb je geen drugs voor nodig, je bent goed zoals je bent. En dat is zo.
Jaren geleden moest ik een drukproef corrigeren dat over meisje met kanker ging, geschreven door haar ouders na haar dood. Ik moest het dus lezen, en ik heb tranen met tuiten gehuild. Dat boek heette Nele: voor ons sterf jij nooit van Mieke en Herman Maegdenbergh – van Look.
Omdat John Green een goede schrijver is, wist ik zeker dat dit boek mij ook aan het huilen zou maken. En dat wilde ik niet. Tot er een week kwam waarin twee mensen in mijn omgeving overleden aan kanker en een ander werd opgegeven. Ik was er zoveel mee bezig, en toch al verdrietig, dus het was tijd om Het Boek te gaan lezen.
Tot mijn verrassing begon het boek erg geestig, en heb ik een aantal keer hardop zitten lachen. Om de fijne galgenhumor van de hoofdpersonen. Maar daarna begon toch het onvermijdelijke huilen. Er werd gestorven en het kwam niet goed. Maar toch had ik een heel mooi boek gelezen. En dat was het huilen waard.
Ik ken verder niet veel mooi geschreven kinderboeken over kanker. Er zijn vooral veel informatieve boeken over de ziekte. Een boek dat ik nog wil (moet) lezen is het boek van Patrick Ness die een idee heeft uitgewerkt waar de aan kanker overleden schrijfster Shioban Dowd niet meer aan toe is gekomen: het boek Zeven minuten na middernacht, over een jongen wiens moeder ongeneeslijk ziek is. Aangezien ik houd van de boeken van Dowd, vind ik dat ik dit boek ook moet lezen.
Wel zijn er mooie kinderboeken over doodgaan in het algemeen geschreven, zoals het prentenboek Een boom vol herinneringen van Britta Teckentrup, over een vosje dat is gestorven. De dieren uit het bos herdenken hem door het te hebben over de leuke dingen die ze samen deden, en uiteindelijk groeit er op de plaats van het graf een mooie boom. Hetzelfde soort prentenboek is het troostboek bij uitstek voor katteneigenaars: Dat is heel wat voor een kat van Judth Viorst, over het fijne leven dat de kat heeft geleefd.
Tot slot nog een boek dat me ook aan het huilen bracht omdat het ook zo prachtig geschreven is: De noordenwindheks van Daan Remmerts de Vries. Over twee doodzieke kinderen in het ziekenhuis.
Als er enige troost is, dan is dat de troost dat je zelfs over iets heel afschuwelijks en verdrietigs toch heel mooie boeken kan schrijven, en lezen. Dan doen we het daar maar mee.
Eerder gepubliceerd op www.oba.nl
